Kiến trúc của Tadao Ando được ví như một bài thơ haiku bởi nó khơi gợi cảm xúc từ sự giản đơn và súc tích đến từ đường nét, vật liệu và những yếu tố ngoại cảnh của thiên nhiên.
Nếu Hollywood có ý định làm một bộ phim về một kiến trúc sư, người đó nên là Tadao Ando bởi để có được những thành tựu như ngày nay, ông đã trải qua một quá khứ đầy truân chuyên. Xuất thân trong một gia đình nghèo ở Osaka, ông đã phải rời xa cha mẹ và người anh em song sinh để mưu sinh với nghề mộc. Khi trưởng thành, ông đến với bộ môn đấm bốc chuyên nghiệp và cuối cùng trở thành một kiến trúc sư tự học. Mặc cho những thiếu sót về chuyên môn được đào tạo chính quy, ông đã giành được giải thưởng kiến trúc danh giá Pritzker năm 1995 và sau đó quyên góp toàn bộ số tiền thưởng trị giá 100,000USD cho các nạn nhân động đất ở Kobe cùng năm. Kể từ đó đến nay, danh tiếng của Tadao càng được lan rộng trên toàn thế giới, các dự án của ông dần xuất hiện ở nhiều quốc gia, từ công cộng đến tư nhân.
Kiến trúc sư Tadao Ando. Ảnh: Tư liệu
Tadao Ando khi còn là một tay đấm bốc chuyên nghiệp. Ảnh: Tư liệu
Một đặc trưng dễ nhận biết trong phong cách của Tadao Ando đó là vật liệu. Với ông, bê tông cũng quan trọng giống như đá cẩm thạch đối với Michelangelo. Giới hạn bản thân chỉ với hai yếu tố bê tông và ánh sáng, ông đã kiến tạo nên những công trình mang tính thiêng, kết hợp giữa khổ hạnh và uy nghiêm. Dự án gần nhất của ông là một ngôi nhà bốn tầng cho một nhà sưu tập nghệ thuật ở Tokyo tại khu phố tư nhân Moto-Azabu, thể hiện khả năng sáng tạo bậc thầy của mình.
Yêu cầu của gia chủ Tadao Ando là tạo ra một ngôi nhà rộng rãi trong diện tích xây dựng hạn chế ở Moto-Azabu, Tokyo. Ngôi nhà sau khi hoàn thiện có đầy đủ các không gian sinh hoạt cùng garage và sân thoáng đãng. Ảnh: Yasushi Nagai
Giống như hầu hết các dự án khác của Tadao Ando, mặt bằng của ngôi nhà này có dạng hình học phức tạp với hai bức tường hình chữ L chồng lên nhau, tạo ra những góc nhỏ được chiếu sáng bởi nguồn sáng tự nhiên. Kiến trúc sư chia sẻ: “Tôi tin rằng triết lý kiến trúc của tôi không thay đổi nhiều trong những năm qua. Tôi luôn tìm cách hạn chế bảng vật liệu và theo đuổi các cấu hình hình học.”
Không gian đón ánh sáng tự nhiên từ ô cửa sổ lớn tầng trên. Ảnh: Yasushi Nagai
Tadao Ando đã tạo một khoảng hở để ánh sáng có thể len lỏi đến các không gian trong nhà. Ảnh: Yasushi Nagai
Tadao Ando bắt đầu thực hành kiến trúc từ năm 1969 và nổi tiếng từ công trình nhà ở cấp tiến được xây dựng vào năm 1976 tại khu Sumiyoshi của Osaka. Cấu trúc bê tông không cửa sổ ấy hiện lên như một lăng mộ phong cách Modernist giữa khu dân cư với mặt dựng cao, tường không trang trí với cổng hình chữ nhật hẹp. Dù có phần xa hoa hơn bởi bộ sưu tập nghệ thuật đắt giá được trưng bày bên trong, nhưng về cơ bản, ngôi nhà ở Moto-Azabu có nhiều điểm tương đồng với công trình đầu tay của Tadao. Đầu tiên và hiển nhiên nhất là chúng đều sử dụng vật liệu chính là bê tông, được phối trộn theo công thức riêng bởi những người thợ lành nghề. Bí quyết để có bề mặt mịn màng là hỗn hợp được đúc trong các khuôn gỗ đánh vecni. Trong khi nhiều kiến trúc sư cố làm mất đi những đường nối của những khối bê tông, Tadao lại làm ngược lại, để tôn vinh vẻ đẹp thô mộc và tính trừu tượng của hình khối trong không gian.
Công trình Row House ở quận Sumiyoshi. Ảnh: Dacian Groza
Tadao Ando thường được so sánh với thần tượng Le Corbusier của ông. Ông từng chia sẻ với hội đồng của Pritzker về ký ức kiến trúc của mình. Khi còn là một đứa trẻ, ông tìm thấy một cuốn sách chuyên khảo của kiến trúc sư người Thụy Sĩ trong một cửa hàng sách cũ và ngay lập tức bị ấn tượng bởi những hình ảnh bên trong. Khi đã dành dụm đủ tiền, ông đã mua nó và vẽ lại các công trình của Corbusier kín đen các trang giấy. thế nhưng mặc cho mối liên kết mạnh mẽ thuở bé với Corbusier, người có sự đồng điệu trong kiến trúc với Tadao là Louis Kahn với cùng sở thích về đá nguyên khối, sự tôn sùng bê tông và ánh sáng tự nhiên.
Bên trong Bảo tàng Nghệ thuật Chichu do Tadao Ando thiết kế. Ảnh: Mitsuo Matsuoka
Tadao từng nói: “Sức mạnh của kiến trúc không phụ thuộc vào quy mô của tòa nhà hay dự án mà là quá trình trước khi một cấu trúc ra đời.” Ông không phủ nhận rằng trong một công trình luôn có một điều đặc biệt và có ý nghĩa với ai đó, cũng giống như cách ông tạo ra ngôi nhà ở Moto-Azabu này. Suy cho cùng, nhà đáp ứng những nhu cầu hằng ngày cho chúng ta và thỏa mãn những tiềm năng to lớn nhất của kiến trúc.
Thực hiện: Hoàng Lê | Theo: ELLE Decor
Xem thêm
Tadao Ando – Kiến trúc và hình dáng của ánh sáng
Đồi hoa oải hương bao quanh tượng Phật ở Sapporo của Tadao Ando
Hộp bento lấy cảm hứng từ kiến trúc Nhật Bản
